Różnorodne badania i raporty od lat zwracają uwagę na istotną rolę wskaźnika ukończenia edukacji w ocenie efektywności systemu oświaty. Wskaźnik ten, rozumiany jako odsetek osób, które kończą dany etap nauki w stosunku do tych, które go rozpoczęły, stanowi cenne źródło informacji dla specjalistów, decydentów oraz społeczności lokalnych. W roku szkolnym 2022/2023 pojawiły się szczegółowe opracowania wskazujące na stabilizację niektórych wskaźników i jednoczesny wzrost w wybranych obszarach. Zdaniem obserwatorów może to oznaczać, że zainteresowanie kształceniem utrzymuje się na względnie wysokim poziomie, choć system edukacyjny nadal wymaga uwagi i dalszej ewolucji.
Spis treści
⇑Tendencje w szkołach podstawowych
W przypadku szkół podstawowych w latach 2018/2019 – 2022/2023 można zauważyć utrzymujący się na wysokim poziomie wskaźnik ukończenia edukacji, sięgający w niektórych latach nawet 97–98%. W kolejnych okresach szkolnych często oscylował on pomiędzy 96% a 98%, co świadczy o stosunkowo niewielkiej liczbie uczniów rezygnujących z kontynuowania nauki na tym etapie.
Obserwatorzy podkreślają, że tak wysokie wyniki wynikają ze świadomości rodziców i opiekunów, jak istotne jest ukończenie szkoły podstawowej. Swój udział mogą mieć także różnego rodzaju projekty rządowe i samorządowe, wspierające dostęp do darmowych podręczników czy programów dofinansowujących posiłki. Dzięki temu większość dzieci ma możliwość nauki w warunkach, które sprzyjają osiąganiu wyznaczonych celów edukacyjnych.
⇑Zmiany na poziomie szkół średnich
Wskaźnik ukończenia edukacji na poziomie szkół średnich między rokiem szkolnym 2018/2019 a 2022/2023 wzrósł z około 90% do 92–93%. Ten kilkuprocentowy przyrost można wiązać z ciągłym rozwojem infrastruktury szkolnej oraz lepszym dostosowaniem oferty edukacyjnej do oczekiwań młodzieży. W niektórych raportach zaznacza się, że nowe profile kształcenia, nastawione na współpracę z lokalnymi przedsiębiorstwami, zachęcają uczniów do dłuższego pozostania w szkole.
Warto jednak zwrócić uwagę na pewną zmienność w wynikach poszczególnych województw. W rejonach o słabszej sytuacji gospodarczej część młodzieży decyduje się na wcześniejsze podjęcie pracy zarobkowej, co może skutkować niższym poziomem ukończenia szkoły. Stąd postulaty, by rozwijać programy stypendialne oraz praktyczne formy nauczania, ułatwiające połączenie kształcenia z aktywnością zawodową.
⇑Kierunki rozwoju w kształceniu wyższym
W przypadku uczelni wyższych zaobserwowano umiarkowany wzrost wskaźnika ukończenia studiów w badanym okresie. W roku akademickim 2018/2019 wynosił on w przybliżeniu 68–70%, by w 2022/2023 zbliżyć się do około 73%. Choć część studentów nadal rezygnuje z nauki, przyczyny bywają tu bardziej złożone i mogą obejmować zarówno kwestie finansowe, jak i brak dopasowania kierunków studiów do indywidualnych zainteresowań.
Eksperci zauważają również rosnące zainteresowanie studiami niestacjonarnymi oraz poszerzaniem kwalifikacji w formie szkoleń zawodowych i kursów specjalistycznych. Odpowiada to potrzebom rynku pracy, który coraz częściej poszukuje pracowników o konkretnych umiejętnościach praktycznych. Dlatego część osób, która nie ukończy studiów licencjackich czy magisterskich, decyduje się kontynuować naukę w innych formach.
⇑Programy wsparcia a kondycja szkół
Jednym z istotnych powodów poprawy wskaźnika ukończenia edukacji na różnych poziomach kształcenia bywa lepsze dofinansowanie. Zarówno jednostki samorządowe, jak i organizacje pozarządowe rozwijają stypendia naukowe, programy pomocy socjalnej czy inicjatywy wspierające rozwój kompetencji cyfrowych. W niektórych regionach zauważalny jest też wzrost nakładów na modernizację pracowni szkolnych, co umożliwia prowadzenie ciekawszych zajęć praktycznych.
Zdaniem obserwatorów takie działania pomagają w wyrównywaniu szans, zwłaszcza w obszarach o słabszej infrastrukturze czy mniejszej liczbie wykwalifikowanych nauczycieli. Zmniejszenie barier finansowych i poprawa warunków w placówkach edukacyjnych mogą skutkować jeszcze wyższym poziomem ukończenia nauki w najbliższych latach.
⇑Znaczenie doradztwa i opieki psychologicznej
Oprócz czynników finansowych i organizacyjnych, coraz częściej podkreśla się ważną rolę doradztwa zawodowego oraz wsparcia psychologicznego w kształtowaniu trwałego zaangażowania uczniów i studentów w proces nauki. W wielu szkołach i na uczelniach rozwijane są punkty konsultacyjne, w których specjaliści pomagają w wyborze dalszej ścieżki kariery, a także wspierają osoby zmagające się z obciążeniami psychicznymi.
Takie działania mogą bezpośrednio wpływać na decyzję o kontynuowaniu edukacji, zwłaszcza wśród młodych ludzi mierzących się z presją rówieśniczą czy trudnościami osobistymi. Należy więc spodziewać się, że rozbudowa tego rodzaju usług będzie miała pozytywne przełożenie na wyniki w kolejnych latach.
⇑Podsumowanie
Analiza wskaźnika ukończenia edukacji w Polsce na przestrzeni lat 2018/2019 – 2022/2023 wskazuje na ogólną tendencję wzrostową. Najwyższy poziom utrzymuje się w szkołach podstawowych, natomiast w szkołach średnich i na uczelniach wyższych nadal można dostrzec pewne rezerwy. Specjaliści zwracają uwagę na zróżnicowanie regionalne oraz na znaczenie inicjatyw wspierających uczniów i studentów, począwszy od dofinansowań, przez modernizację infrastruktury, aż po doradztwo zawodowe i pomoc psychologiczną. Podejmowane działania w wielu przypadkach przynoszą zauważalne rezultaty, dzięki czemu wzrasta odsetek osób kończących rozpoczęty etap kształcenia. Wszystko to pozwala sądzić, że wskaźnik ukończenia edukacji zmierza w dobrym kierunku, choć w dalszym ciągu warto kontynuować i rozwijać wszelkie formy wsparcia, aby jeszcze więcej osób mogło skorzystać z pełnych korzyści płynących z zdobywania wiedzy.
poleca:
