Egzamin ósmoklasisty to pierwsze tak poważne wyzwanie edukacyjne, z którym muszą zmierzyć się uczniowie kończący szkołę podstawową. Choć teoretycznie nie można go nie zdać, ponieważ nie określono minimalnego progu zaliczenia, jego wynik często decyduje o tym, czy wymarzone liceum otworzy przed kandydatem swoje drzwi. Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała szczegółowe wytyczne, które będą obowiązywać w 2026 roku. Warto przyjrzeć się im bliżej, bo znajomość procedur to połowa sukcesu, a diabeł jak zwykle tkwi w szczegółach regulaminu.
Każdy uczeń kończący szkołę podstawową musi przystąpić do egzaminu z trzech przedmiotów obowiązkowych. Na liście znajdują się język polski, matematyka oraz język obcy nowożytny. W przypadku tego ostatniego, ósmoklasista ma prawo wyboru spośród języka angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego, niemieckiego, rosyjskiego lub włoskiego, pod warunkiem że uczy się go w szkole w ramach zajęć obowiązkowych. Co ciekawe, od 2025 roku zadania w arkuszach sprawdzają poziom opanowania umiejętności określonych w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego.
Egzaminy przeprowadzane są w formie pisemnej i rozłożone na trzy kolejne dni. W szkołach dla dzieci i młodzieży termin główny przypada na maj, natomiast dla pechowców lub osób chorych przewidziano termin dodatkowy w czerwcu. Harmonogram jest sztywny: pierwszego dnia uczniowie mierzą się z językiem polskim przez 150 minut, drugiego dnia czeka ich 125 minut matematyki, a trzeciego dnia zamykają cykl egzaminem z języka obcego, który trwa 110 minut. Warto pamiętać, że czas ten obejmuje również moment na przeniesienie odpowiedzi na specjalną kartę.
Przepisy dotyczące wnoszenia urządzeń elektronicznych są bezwzględne. Na salę egzaminacyjną nie można wnosić żadnych urządzeń telekomunikacyjnych, takich jak telefony komórkowe, odtwarzacze mp3 czy popularne smartwatche. Złamanie tej zasady, a nawet samo wniesienie wyłączonego sprzętu, skutkuje unieważnieniem egzaminu. Istnieje jednak jeden istotny wyjątek. Uczniowie z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, mogą korzystać z urządzeń z aplikacją monitorującą stan zdrowia, np. pomp insulinowych, o ile zostało to wcześniej zgłoszone i spełnia określone warunki.
Samodzielność to słowo klucz podczas egzaminu ósmoklasisty. Jeśli zespół nadzorujący stwierdzi, że uczeń ściąga, korzysta z niedozwolonych materiałów lub zakłóca przebieg egzaminu, jego praca może zostać unieważniona jeszcze w trakcie trwania testu. Co więcej, unieważnienie może nastąpić również po egzaminie, w trakcie sprawdzania prac, jeśli egzaminator zauważy w arkuszu identyczne sformułowania u różnych uczniów lub fragmenty przepisane z internetu. Skutki są bolesne – unieważnienie w terminie głównym zmusza do pisania w terminie dodatkowym, a wpadka w terminie dodatkowym oznacza wynik 0%.
Wyniki egzaminu podawane są w dwóch formatach, co czasem budzi konsternację. Pierwszy to tradycyjny wynik procentowy, mówiący o tym, jaki odsetek punktów zdobył uczeń za rozwiązanie zadań. Drugi to wynik na skali centylowej, który pokazuje, jaki odsetek wszystkich zdających uzyskał wynik taki sam lub niższy. Przykładowo, centyl 82 oznacza, że uczeń poradził sobie lepiej lub tak samo jak 82% rówieśników w kraju. Zaświadczenia z wynikami trafiają do szkół zazwyczaj na początku lipca.
System przewiduje procedury odwoławcze dla osób, które czują się niesprawiedliwie ocenione. Uczeń lub jego rodzice mają prawo wglądu do sprawdzonej pracy w ciągu 6 miesięcy od ogłoszenia wyników. W trakcie takiej wizyty można robić notatki, a nawet zdjęcia arkusza. Jeśli po analizie okaże się, że punkty zostały źle zsumowane lub zadanie oceniono niezgodnie z kluczem, można złożyć wniosek o weryfikację sumy punktów. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku, dyrektor komisji ustala nowy wynik i wydaje nowe zaświadczenie.
Na szczególne traktowanie mogą liczyć uczniowie wybitnie uzdolnieni. Laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych oraz laureaci konkursów o zasięgu wojewódzkim są zwolnieni z egzaminu z danego przedmiotu. Na ich zaświadczeniu pojawia się wówczas maksymalny wynik, czyli 100% punktów oraz 100. centyl. To automatyczna przepustka, która znacząco ułatwia rekrutację do szkół ponadpodstawowych i zdejmuje spory ciężar z barków ambitnych ósmoklasistów.
Egzamin ósmoklasisty, choć obowiązkowy dla każdego ucznia kończącego szkołę podstawową, jest obwarowany szeregiem precyzyjnych regulacji. Od zakazu posiadania telefonu , przez możliwość dostosowania warunków dla uczniów ze specjalnymi potrzebami , aż po procedury unieważnienia pracy – każdy element tego procesu jest ściśle zdefiniowany. Dla uczniów i rodziców kluczowe jest nie tylko opanowanie materiału, ale też świadomość swoich praw i obowiązków, co pozwala uniknąć niepotrzebnego stresu w decydującym dniu.
poleca:
