Badanie przeprowadzone przez Ostrołęckie Obserwatorium Oświatowe objęło wiosną 2022 roku 541 ósmoklasistów z siedmiu publicznych szkół w Ostrołęce. Analiza danych z dzienników elektronicznych oraz wyników ankiet i testów diagnostycznych systemu Diagmatic pozwoliła wyodrębnić cztery wyraźne wzorce nieobecności i zbadać ich wpływ na szkolne oceny oraz egzamin końcowy.
Naukowcy zgromadzili dane o liczbie usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych godzin nieobecności w każdym semestrze. Kompetencje uczniów – m.in. samoregulację i motywację – oceniono za pomocą standaryzowanych ankiet. Zastosowano analizę skupień K-średnich w celu wykrycia wzorców absencji, a następnie wielomianową regresję logistyczną i analizę kowariancji (ANCOVA), by ustalić czynniki ryzyka i ich edukacyjne skutki.
Normalsi (36% badanych) – charakteryzowali się niską liczbą nieusprawiedliwionych nieobecności oraz poniżej-średnią liczbą usprawiedliwionych.
Chorowici (12%) – wykazywali wysoki odsetek godzin usprawiedliwionych (około 110–120 godzin na semestr), prawie bez wagary.
Wagarowicze (20%) – notowali istotnie więcej nieusprawiedliwionych opuszczeń (średnio 26–38 godzin), przy typowej liczbie usprawiedliwień.
Unikający szkoły (32%) – łączyli wysoką liczbę zarówno usprawiedliwionych (około 113–137 godzin), jak i nieusprawiedliwionych nieobecności (25–34 godziny).
Regresja wykazała, że do grupy wagarowiczów częściej należeli chłopcy z rodzin o niższym poziomie wykształcenia oraz uczniowie ze słabszą samoregulacją behawioralną. Unikający szkoły cechowali się natomiast niższym wykształceniem rodziców, silniejszą kontrolą prac domowych, mniejszym zaangażowaniem rodziców w życie szkoły oraz wyższym poziomem amotywacji. Chorowici różnili się głównie wyższą kontrolą domową nad zadaniami przy jednoczesnie nieco niższym zaangażowaniem rodziców w szkolne działania.
Po uwzględnieniu wykształcenia rodziców zaobserwowano, że normalsi osiągali statystycznie wyższe średnie oceny z języka polskiego i matematyki niż pozostałe grupy. Najgorzej wypadali unikający szkoły – zarówno w ocenach bieżących, jak i na egzaminie ósmoklasisty, szczególnie z matematyki. Wagarowicze zaś mieli niższe wyniki z polskiego w porównaniu z chorowitymi, mimo że ci ostatni opuszczali więcej usprawiedliwionych godzin.
Na podstawie wyników zaleca się:
Różnicowanie interwencji poprzez monitoring obu typów nieobecności i profilowanie uczniów według wzorców absencji.
Wzmacnianie współpracy z rodzicami, zarówno w kontekście wsparcia motywacyjnego, jak i budowania ich zaangażowania w życie szkoły.
Rozwój kompetencji samoregulacyjnych uczniów poprzez warsztaty z zarządzania czasem i emocjami.
Tworzenie przyjaznego klimatu szkolnego, sprzyjającego bezpieczeństwu emocjonalnemu i dobrym relacjom z nauczycielami oraz rówieśnikami.
Dzięki takim działaniom szkoły będą mogły skuteczniej przeciwdziałać chronicznej absencji i zmniejszać nierówności edukacyjne, zwiększając szansę wszystkich uczniów na osiągnięcie pożądanych wyników.
poleca:
