Podstawowe różnice w sposobie nauczania osób dorosłych, dzieci i młodzieży

Nauka w zabawie - zabawa w nauce

Na podstawie przeprowadzonych ankiet można dokonać podziału osób korzystających z korepetycji na trzy podstawowe grupy wiekowe z ich wyjątkowymi cechami, zdolnościami przyswajania wiedzy oraz podejściem do nauki i wymaganiami wobec nauczyciela.

Pierwszą grupę wiekową należałoby określić jako dzieci w wieku przedszkolnym oraz uczęszczające do szkoły sześcio- i siedmiolatki. Najmłodsze dzieci najefektywniej uczą się w grupie. Dodatkowym bodźcem jest wówczas element rywalizacji, który wpływa na ich zaangażowanie, a tym samym na efektywność zajęć. Niestety, dzieci w tym wieku nie posiadają zdolności skupienia się na nauce przez cały czas trwania typowej lekcji (45 - 60 min.), przez co niezbędne stają się krótkie przerwy w zajęciach. Pytani o tę sprawę korepetytorzy zalecają co najmniej jedną 2 - 3 minutową przerwę na relaks, przewietrzenie pokoju i na odświeżenie umysłu. Rozwiązanie to doskonale się sprawdza i wzbudza zadowolenie zarówno u uczących się dzieci, jak i u śledzących ich postępy rodziców.

W zajęciach z najmłodszymi ważne jest również umiejętne wykorzystanie faktu, iż na pierwszym etapie edukacji wszystko, co poznają, stanowi dla nich przedmiot fascynacji. Dzieci nie powinny zdawać sobie sprawy z tego, że właśnie się czegoś uczą. Dla nich lekcja powinna oznaczać ciekawie spędzony czas, a samo zdobywanie wiedzy ma się odbywać niejako "przy okazji". Jest to najlepszy sposób na rozwiązanie problemu znużenia i odczuwania presji. Dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym najlepiej uczą się za pomocą zabawy, poprzez piosenki, wycinanki czy wyklejanki - poprzez wszystko to, co sprawia im prawdziwą frajdę.

W przypadku nauczania języków obcych jest nieco inaczej. Pytani o to korepetytorzy przyznali, że jedynym prawdziwie efektywnym sposobem uczenia przedszkolaków języka obcego jest skorzystanie z metod alternatywnych. Przykładem może być metoda oparta na wizualizacji, polegająca na pokazywaniu dzieciom różnych obrazków, a następnie przypisywaniu do nich określonych słów. W poznawaniu nowego języka, zwłaszcza u najmłodszych, kluczową rolę odgrywa zmysł słuchu. Przedszkolaki bardzo szybko uczą się języka poprzez przysłuchiwanie się lektorowi, a następnie wielokrotne powtarzanie wypowiadanych przez niego wyrażeń. Alternatywą dla tej metody są organizowane przez lektora gry językowe, a także wspólne słuchanie i śpiewanie piosenek. Robiąc to, dzieci automatycznie zapamiętują całe zwroty w języku obcym. Później wystarczy już tylko przypisać zapamiętanym wyrażeniom ich właściwe znaczenie.

Wprowadzanie dyscypliny z odrobiną swobody

Jak stwierdził jeden z ankietowanych korepetytorów: "Zasadniczą różnicą pomiędzy sposobem prowadzenia lekcji z osobami w różnym wieku jest wstyd. (…) Wstyd ogranicza i blokuje możliwość nauki. Walka ze wstydem i danie dziecku do zrozumienia, że może popełniać błędy to główne zadanie nauczyciela. Czym starsze grupy uczniów, tym trudniej nawiązać kontakt." Problem ten uwidacznia się już w pracy z młodzieżą gimnazjalną i licealną. Prowadzenie zajęć z dziećmi w wieku gimnazjalnym wymaga już innych metod niż w przypadku najmłodszych. Doświadczeni korepetytorzy zalecają połączenie zabawy z nauką poprzez grę w bingo, tworzenie projektów i bazowanie na książkach. Ma to na celu płynne przeprowadzenie młodych ludzi od etapu dominującej dotychczas zabawy do poważnej nauki, jaka czeka ich w szkołach ponadgimnazjalnych. Młodzież w szkołach średnich musi mieć zajęcia nakierowane przede wszystkim na egzamin maturalny. W ciągu 3 lat liceum lub 4 lat technikum uczniowie muszą zdobyć wiedzę i umiejętności, które zapewnią jak najlepszy wynik na maturze, gdyż to matura właśnie zadecyduje o ich dalszej ścieżce edukacji.

Gimnazjaliści i licealiści uczęszczający na korepetycje z języka obcego powinni uczyć się poprzez poznawanie ciekawych elementów kultury danego obszaru językowego, czytać rozmaite teksty dostarczające całej masy nowych słów i z całą pewnością nie powinni koncentrować się na gramatyce. Danie im pewnej swobody na zajęciach, zwłaszcza w kwestii tematu, na jaki chcą się wypowiedzieć, przynosi spore korzyści.

Każdy potrzebuje zachęty

Mogłoby się wydawać, że prowadzenie zajęć z osobami dorosłymi jest nie tylko najłatwiejsze, ale i najprzyjemniejsze. Wszak mamy do czynienia z ludźmi już ukształtowanymi, doświadczonymi, cierpliwymi i przede wszystkim wiedzącymi, czego chcą. W praktyce jednak ta grupa wiekowa wymaga od korepetytorów równie dużo pracy, co najmłodsi. "Z dorosłymi - mówi dla jeden z ankietowanych nauczycieli - jest podobnie jak z dziećmi, zaczynamy od banalnych rzeczy, a kończymy na zaawansowanych". Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że dorośli znacznie wolniej przyswajają kolejne porcje materiału. Wymagają cierpliwego tłumaczenia, często powtarzania niektórych informacji kilkukrotnie i na różne sposoby. Podstawą sukcesu jest utrwalanie wiedzy.

Ważną rolę spełnia motywacja. Ogólnie przyjęta jest opinia, że dorośli uczęszczający na prywatne lekcje sami doskonale wiedzą, jaki jest tego cel i nie potrzebują dodatkowej zachęty do pracy. Prawda jest jednak taka, że również oni powinni widzieć i czuć, iż robią postępy i że ich wysiłek przynosi rezultaty. Warto takim osobom wskazywać każdy ich kolejny sukces i cieszyć się razem z nimi.

Dobry nauczyciel to miły nauczyciel

Wszyscy korepetytorzy biorący udział w badaniu przeprowadzonym przez redakcję serwisu e-korepetycje.net podkreślali zgodnie, że podstawą efektywnej pracy, bez względu na wiek ucznia, są dobre relacje z nauczycielem. Konieczny jest wzajemny szacunek i sympatia. Każdy nauczyciel lub korepetytor winien poświęcić odpowiednią ilość czasu na przygotowanie zajęć, opracować interesujące i nieszablonowe zadania, wyszukać dodatkowe pomoce dydaktyczne w postaci filmów lub muzyki, a także nie stronić od żartów i zabaw, które budują doskonałą atmosferę współpracy ułatwiającą przyswajanie nieraz tak wymagającej wiedzy.

Kto, kogo uczy?

Z przeprowadzonej ankiety wynika wyraźnie, że zdecydowana większość korepetytorów to studenci lub osoby zawodowo związane z edukacją, zaś ich doświadczenie w nauczaniu to co najmniej pięć lat prowadzenia prywatnych lekcji. Wśród osób korzystających z korepetycji przeważają gimnazjaliści oraz uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, których podstawową motywacją jest przygotowanie się do egzaminu lub poprawa ocen z danego przedmiotu. Szczegółowe wyniki ankiety zawarto w raporcie na temat różnic w sposobie nauczania osób w różnym wieku, który dostępny jest na stronie http://www.e-korepetycje.net/artykuly/raport-roznice-w-sposobie-nauczania-osob-w-roznym-wieku

Omawiane badanie przeprowadzone zostało wśród korepetytorów skupionych wokół serwisu e-korepetycje.net - serwisu, który jest największą w Polsce platformą ogłoszeniową dla osób poszukujących korepetycji oraz tych, którzy świadczą tego typu usługi.